Ο σχίνος (Pistacia lentiscus)
Περιγραφή
Θάμνος επεκτατικός που γίνεται και δενδρο, ευδοκιμεί στη Μεσόγειο, ανθεκτικός στην ξηρασία και τους ανέμους αλλά όχι στους παγετούς. Για αυτο δεν τον βρισκουμε σε ψηλά υψομετρα.Ανήκει στην οικογένεια της φυστικιάς μαζί με την Pistacia communis και την Pistacia Teberinthus. Οι φυστικές του εμπορίου είναι ως επι το πλείστον εμβολιασμένες σε υποκείμενα αυτής της τελευταίας (τσικουδιά την λέμε στην Κρήτη). Δεν έχω υπόψιν καποια μελέτη, και θα ήταν ενδιαφέρον να ερευνηθεί, με τ η δυνατότητα, εμβολιασμού φυστικιάς σε σχίνο
Σημασία, ιστορικό, χρήσεις στη γαστρονομία και τη θεραπεία
Σήμερα ο σχίνος αντιμετωπίζεται, λόγω της επεκτατικοτητας του ως ενα “ενοχλητικό” φυτό ιδιάιτερα αν η παρουσία του άπτεται καλλιεργειών. Και όμως είναι ενα φυτό πολύτιμο για το έδαφος και την βιοποικιλότητα. Συγκρατεί το χωμα στα επικλινή εδάφη, ιδανικό για αναδασώσεις, είναι πολύτιμο καταφύγιο για την πανίδα ενω τα φύλλα του εμπλουτίζουν το έδαφος, δημιουργώντας το γνωστό σχινόχωμα που αγοραζουμε για τις γλάστρες μας. Μια λύση για την συνύπαρξη μας είναι όπου σε καλλιέργειες ενοχλεί να περιορίζεται και να διαμορφώνεται σε δένδρο. Οπωσδήποτε δε να μην ξεπατώνεται.
Παρότι χρησιμοποιείται στην διατροφή και τα μερη (καρποί, φύλλα και ρητίνη) του είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ενώσεις δεν τυγχάνει μεγάλης αναγνώρισης.
Εξαίρεση η υπέροχη δουλειά που κάνουν στην Χίο με την καλλιέργεια της μαστίχας και της ντόπιας ποικιλίας Pistacia lentiscus var. chia, Εξαίρεση επίσης είναι η Κύπρος που προβάλλει και έχει εντάξει τον σχινόκαρπο στους γαστρονομικούς της θησαυρούς.
Για να έχουμε σφαιρική άποψη θα πρέπει να πούμε ότι η συλλογή και η κατανάλωση της ρητίνης είναι πατροπαράδοτη πρακτική και στις Μεσογειακές χώρες της Βόρειας Αφρικής (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία). Ο καρπός (σχινόκαρπος) στον Ελλάδικό χώρο χρησιμοποιείτο στα νησια και τα παραθαλάσια μέρη του Αιγαίου όπου παρασκευάζονταν το γνωστό σχινόψωμο. Στην Κύπρο χρησιμοποιείται σε παρασκευή μπισκότων και ψωμιού καθώς και ως καρύκευμα στα λουκάνικα ενω υπάρχουν ιστορικές αναφορές για την χρήση του στην Σαρδηνία τον 16ο αι. Είναι επίσης συνήθης και παλαιά πρακτική στα ορεινα χωριά της Κρήτης να βαζουν στα δοχεία με τις ελιές ενα κλαδακι σχίνου για να μενουν αυτες σκληρές.
Σε διαφορα αρχαία συγγραμματα, καποια ανάγονται στην Ρωμαική και Ελληνιστική περίοδο, αναφερονται οι θεραπευτικές ιδιότητες και χρήσεις των φύλλων καθώς και των καρπών του σχίνου.Οι σύγχρονες επιστημονικές έρευνες συμφωνούν σε αυτό. Πέραν της θεραπευτικής δράσης της ρητίνης (μαστίχα στην Χίο) και τα υπόλοιπα μέρη του φυτού είναι πλούσια σε τερπενοειδή και πολυφαινόλες με πλούσιες αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Τα προϊόντα μας
Προσωπικά ο σχινόκαρπος είναι το αγαπημένο μου καρύκευμα στην κουζίνα. Συλλέγω τον καρπό όταν το χρώμα του είναι βαθύ ρόζ εως κόκκινο και τον αποξηραίνω. Κυριολεκτικά ταιριάζει με όλη την γκάμα της γαστρονομίας ψαρι, κρέας, σαλτσες, σαλάτες, γλυκά, επιδόρπια. Μπορεί να συνδυαστει στον μυλο και με άλλα ειδη πιπεριών. Το έντονο άρωμα του σχινοκαρπου που φέρνει λίγο προς μαστίχα και η υπόξινη, ελαφρά πικάντικη γευση του αναδεικνύεται με την εκχύλιση του σε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. Το συγκεκριμένο προιόν είναι μοναδικό παγκοσμίως και δεν συνανταται στην διεθνή βιβλιογραφία. Είναι το Μεσογειακό ροζ πιπέρι που ταιριάζει, είτε σαν αποξηραμένος καρπός, ειτε με εκχύλιση σε ελαιόλαδο, με όλη την γκάμα της γαστρονομίας: ψαρι, κρέας, σαλτσες, σαλάτες, γλυκά, επιδόρπια.
